Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік өзгерістер, ақпараттық қарқын және өмір салтының күрделенуі балалар денсаулығына тікелей әсер етеді. Сондықтан білім беру жүйесінің басты бағыттарының бірі – оқушының денсаулығын сақтау және нығайту. Осыған байланысты әлемнің көптеген елдерінде денсаулықты нығайтатын мектептер (ДНМ) концепциясы кеңінен қолданысқа енгізілуде.
Денсаулықты нығайтатын мектеп деген не?
Денсаулықты нығайтатын мектеп – бұл тек оқу орны емес, ол оқушылардың дене, психикалық және әлеуметтік денсаулығын кешенді түрде жақсартуға бағытталған білім беру ортасы. Мұндай мектепте барлық педагогтар, медицина қызметкерлері және ата-аналар бірлесіп, сау орта қалыптастыруға жұмыс істейді.
Негізгі мақсаттары
1. Оқушының денсаулығын сақтау, аурулардың алдын алу.
2. Денсаулыққа пайдалы өмір салтын қалыптастыру.
3. Жан-жақты қауіпсіз және қолайлы білім беру ортасын құру.
4. Психологиялық жайлылық пен әлеуметтік қолдау көрсету.
Басты қағидаттары
1. Сау орта құру
• Мектеп ғимаратының таза, желдетілген болуы
• Дұрыс жарықтандыру
• Сапалы ауыз су мен қауіпсіз тамақтану
• Спорт аймақтарының болуы
2. Денсаулықты білім арқылы нығайту
Сабақ барысында салауатты өмір салты туралы білім беру:
• дұрыс тамақтану
• қозғалыс белсенділігі
• стресс пен эмоцияны басқару
• зиянды әдеттердің алдын алу
3. Денсаулыққа пайдалы әдеттерді күнделікті енгізу
• Денсаулық сабақтары
• Спорттық жарыстар
• Арнайы белсенді үзілістер
• «Салауатты апта», «Спорт күні» секілді іс-шаралар
4. Психологиялық қолдау
• мектеп психологының жұмысы
• буллингтің алдын алу
• эмоциялық жайлылықты қамтамасыз ету
• достық қарым-қатынасты дамыту
5. Ата-аналармен серіктестік
ДНМ бағдарламасы тек мектеппен шектелмейді, ата-ананың рөлі де маңызды:
• Жиналыстар, тренингтер
• Отбасылық спорт шаралары
• Үй жағдайында дұрыс әдет қалыптастыру
Мұндай мектептердің артықшылықтары
• Оқушылардың жалпы денсаулығы жақсарады
• Сабақ үлгерімі артады
• Балаларда стресске төзімділік қалыптасады
• Мектептегі психологиялық климат жақсарады
• Қауіпсіздік деңгейі артады
• Спортқа, белсенді өмірге қызығушылық пайда болады
Денсаулықты нығайтатын мектеп – болашақтың дені сау, білімді, белсенді ұрпағын тәрбиелеудің тиімді моделі. Мұндай мектептерде оқушылар тек оқу үлгерімін арттырып қана қоймай, өмір бойы қолдана алатын маңызды дағдыларды меңгереді. Жас буынның денсаулығын қорғау — қоғамның тұрақты дамуының негізі.
Түркістан облысы санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшы орынбасары А. Искаков